Na Svetski dan teatra valja podsetiti da u Vranju pozorišni život postoji već 128 godina.
Prvu pozorišnu predstavu Vranjanci su odigrali 30. januara 1896. godine (Njegošev Gorski vijenac, u režiji Radoja Domanovića, ondašnjeg profesora Gimnazije u Vranju).
Na inicijativu omladine i gradske inteligencije i između dva svetska rata pripremane su i pokazivane pozorišne predstave.
Petog oktobra 1924. godine formirano je Pozorište građanske kasine i od tada u Vranju počinje organizovan pozorišni život.
Okružno narodno pozorište osnovano je 27. aprila 1946.
Za upravnika je postavljen Ljubiša Ružić.
Uspešno je radilo do 31. augusta 1954.
Tada je sala imala 425 mesta.
Prva predstava izvedena je 6. jula 1946. godine i bio je to Pokojnik Branislava Nušića.
Radila su čak tri profesionalna scenografa - Milorad Antić, Momčilo Antić i Ljubinka Đorđević.
Momčilo Antić je bio i glumac, pisac dečjih predstava, a pojavljivao se i kao reditelj.
"Uspeli smo. To nije bilo lako. Trebalo je bez igde ičega otvoriti pozorište", ostale su reči Vuleta Aleksića Vrteškara, kasnije poznatog glumca u Nišu.
Posle osam godina pozorište je ostalo bez profesionalnog statusa - zbog besparice.
Prvog marta 1954. godine doneta je odluka o ukidanju tada Narodnog pozorišta Bora Stanković.
O tome je sa setom pisao Momčilo Antić Klinčar, glumac, reditelj, scenograf.
"Profesionalno pozorište u Vranju živelo je samo osam godina.
Nedovoljno da izgradi svoju umetničku fizionomiju i stekne svoj potpuni identitet", napisao je između ostalog.
Za to vreme izvedeno je 66 premijera, odigrano 1.056 predstava koje je videlo 323.020 gledalaca.
Zbog nedostatka sredstava profesionalno pozorište je ukinuto, i dugo godina je potom bilo u statusu amaterskog.
Uspešan period delovanja amaterskog pozorišta usledio je iza toga, sa stalnim repertoarom, brojnom publikom i nagradama na republičkim i jugoslovenskim festivalima.
Na festivalima amaterskih pozorišta tadašnje SFRJ tada osvjajaju pregršt Zlatnih maski - za glumu, režiju, kostime.
Prve glumačke, kasnije i rediteljske korake u Vranju u tim amaterskim danima načiniće Jug Radivojević (danas upravnik Beogradskog dramskog pozorišta) i njegova sestra Ana Radivojević.
Upravnik teatra u to vreme bio je njihov otac Radoslav Radivojević.
Nezaboravne predstave iz tog perioda su Ruženje naroda u dva dela, Sveti Sava, Nastojnik, Buba u uhu, u kojima su nastupali Ljuba Manojlović, Pera Stojanović Tuman, Momčilo Antić Klinčar, Goran M. Antić, Dragan Stanković, Toma Jovanović Klinčar...
U vranjskom pozorištu ponikli su poznati glumci koji su sada u zrelim godinama Ljuba Bandović, Dragan Boža Marjanović, Milan Vasić i dr.
Kostime za predstave gotovo redovno je radila Zora Živadinović Davidović, unuka Borisava Stankovića, a scenografiju čuveni Dušan Stanić...
U više navrata muziku je komponovao Vojislav Voki Kostić, potom Nenad Milosavljević - Neša Galija...
Najveći uspeh u dosadašnjoj istoriji pozorište je ostvarilo na VIII međunarodnom festivalu Zlatni vitez u Moskvi 2010. na kojem je predstava Paviljon br.6 (Čehov) nagrađena srebrnim vitezom za predstavu u celini i zlatnim vitezom za najbolju mušku ulogu (Nebojša Dugalić za ulogu doktora Ragina).
Pojedine predstave i pojedinci nagrađivani su proteklih godina na Sterijinom pozorju i festivalu Joakim Vujić.
Pored brojnih nagrada i priznanja pozorište je dobilo Vukovu nagradu i Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima.
U septembru 1997. godine vranjski teatar ponovo se pridružio porodici profesionalnih pozorišta Srbije.
Pozorišni život u Vranju upražnjavao se neprekidno do 2. jula 2012. godine u zgradi koju je 1892. godine izgradio vranjski trgovac Janča Jovanović Baldžija, ali je te 2012. zgrada pozorišta u potpunosti izgorela u podmetnutom požaru.
Obnova i rekonstrukcija završeni su sedam godina kasnije, u oktobru 2019. otkad teatar funkcioniše u novoj, modernoj zgradi sa najsavremenijom pozorišnom opremom.
Već 42 godine pozorište uspešno organizuje Borine pozorišne dane, na kojima je do sada prikazano više od 450 predstava, uz učešće mnogobrojnih pozorišta iz Srbije, a od prošle godine i iz inostranstva.
Festival od pre nekoliko godina ima takmičarski karakter.
Manifestaciju je je 1979. godine osnovao bivši upravnik Radoslav Radivojević.
U svetu, danas na Međunarodni dan pozorišta, nacionalni centri Međunarodnog pozorišnog instituta i čitava međunarodna pozorišna zajednica organizuje razne pozorišne manifestacije, od kojih je najvažnija tradicionalna međunarodna poruka koju, na poziv ITI-ja, uvek piše pozorišna ličnost svetskog ugleda.
U nastavku pogledajte besedu Ljiljane Radivojević, dugogodišnje glumice i supruge pokojnog direktora vranjskog teatra Radoslava Radivojevića, na Borinim pozorišnim danima u oktobru 2021.
