Najvažniji datumi srpsko-albanskih odnosa u periodu posle Slobodana Miloševića su 20. i 31. maj 2001. godine. Najpre je ovog prvog datuma pre dvadeset godina stavljena tačka na oružani sukob, koji je na jugu Srbije trajao nešto više od šest meseci, a potom je 31. maja država uspostavila suverenitet nad delom svoje teritorije koju su za to vreme pod kontrolom držali naoružani Albanci. Ova dva datuma od pre dvadeset godina otvorila su novu stranicu savremene istorije srpsko-albanskih odnosa i trajno obeležili međusobni položaj Srba i Albanaca, ne samo na jugu Srbije. Novinar iz Vranja Radoman Irić, koji se prirodom i karakterom srpsko albanskih odnosa bavi trideset pet godina, upustio se u rizik da nam slikom i rečju, kroz feljton koji objavljivljujemo svakog dana, predoči ključne događaje i ličnosti koje su obeležile srpsko-albansku društvenu scenu od sredine sedamdesetih godina prošlog veka, s akcentom na oružani sukob 2000/2001 godine.
Piše: Radoman Irić
Vranje - Oslobodilačka vojska Kosova (OVK) osnovana je 1994, ali se u javnosti prvi put pojavila 1996. godine. Za njenog osnivača slovi Adem Jašari (1955) iz sela Prekaze, sa svojom Dreničkom grupom. U žestokom obračunu sa srpskom policijom ubijen je marta 1998. godine u porodičnoj kući, zajedno sa 56 članova svoje porodice.OVK je pokrivala celo Kosovo sa svojim operativnim zonama Lab, Drenica, Šalja, Nerodimlje, Drim, Dukađini, Paštrik i Karadak.U krugu osnivača, pored Jašarija su Salji Čekaj, Zahir Pajaziti, Hašim Tači, Agim Čeku, Fatmir Ljimaj, Ramuš Haradinaj, Bekim Beriša, Agim Ramadani i drugi. Prema procenama Vojske Jugoslavije marta 1988. godine OVK je imala oko 3.000 naoružanih vojnika i oko 7.000 naoružanih pristalica.
Međutim, Jašarijeva smrt je učvrstila Albance u njihovoj borbi, pa je OVK početkom leta 1998. godine imala blizu 25.000 pripadnika, pod svojom kontrolom je držala 40 odsto teritorije Kosova, akcije i napade je izvodila svakodnevno, a njen novi komandant je bio Hašim Tači.On će na toj poziciji ostati sve do raspuštanja OVK 1999. godine.
Osnovni cilj OVK bio je slobodno i nezavisno Kosovo, a taj put je vodio preko napada na srpske civile, policiju, policijske stanice, državne institucije, ugledne lokalne funkcionere, a posebno na Albance koji su u radu bili privrženi državi Srbiji.Prema mišljenju vojnih teoretičara, glavnu ulogu u stvaranju jake OVK nisu igrali ni pojedinci, ni institucije sa Kosova ili Albanije, već neke organizacije iz Velike Britanije i SAD. One su preko albanske dijaspore, koja je bila glavni finansijer, pružale svu potrebnu logistiku u obuci pripadnika, vojnoj organizaciji, delovanju na terenu, a posebno u snabdevanju opremom i naoružanjem.
Službeni Beograd je Oslobodilačku vojsku Kosova svrstavao u „terorističke organizacije“, a takav stav je službeno, tek pred samu eskalaciju sukoba i NATO bombardovanje, prihvatio i američki Stejt Dipartment zbog napada i masakra nad civilima, formiranja logora i zbog uništavanja kulturnih i religijskih spomenika.
Pre, a posebno posle raspuštanja OVK, veliki broj njenih pripadnika iz celog Kosova, posebno sa područja Gnjilana, učestvovali su u formiranju Oslobodilačke vojske Preševa, Medveđe i Bujanovca, a dojučerašnji komandanti su bili instruktori na položajima uz administrativnu liniju. Oni su sa Kosova ona jug Srbije doneli rat, oružje, vojnički moral i kompletnu horizontalnu i vertikalnu organizaciju jedinica.
Nastaviće se...
Prenošenje teksta ili delova teksta nije dozvoljeno bez kontaktiranja redakcije i odobrenja autora feljtona.
